Όταν ένα παιδί προσπαθεί, αλλά δυσκολεύεται να μάθει πράγματα που οι συνομήλικοί του κατακτούν εύκολα, χρειάζεται πάνω απ’ όλα στήριξη, κατανόηση και διερεύνηση.
Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζονται συνήθως με την είσοδο στο σχολείο και σχετίζονται με την ανάγνωση, τη γραφή και τα μαθηματικά. Τα παιδιά που τις αντιμετωπίζουν έχουν φυσιολογική — ή και υψηλότερη — νοημοσύνη και δεν παρουσιάζουν προβλήματα όρασης ή ακοής. Παρ’ όλα αυτά, οι επιδόσεις τους συχνά δεν αντικατοπτρίζουν την προσπάθειά τους.
Πρώιμες ενδείξεις από την προσχολική ηλικία
Σύμφωνα με έρευνες, τα σημάδια μπορεί να φανούν ήδη από τα πρώτα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι γονείς και εκπαιδευτικοί μπορούν να τα εντοπίσουν έγκαιρα και να αναζητήσουν αξιολόγηση και υποστήριξη. Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση, τόσο πιο αποτελεσματική μπορεί να είναι η παρέμβαση.
Ας δούμε μερικές ενδείξεις ανά τομέα:
Γλωσσικός τομέας
- Καθυστερημένη ομιλία ή περιορισμένο λεξιλόγιο.
- Δυσκολία να σχηματίσει σωστές προτάσεις.
- Παραλείπει ήχους ή τους μπερδεύει («τάλο» αντί για «γάλα»).
- Δυσκολία στην κατανόηση οδηγιών ή ιστοριών.
- Δεν αναγνωρίζει ή δεν θυμάται ρίμες και τραγουδάκια.
Κινητικός τομέας
- Δυσκολία σε λεπτές κινήσεις (κουμπώματα, μολύβι, ψαλίδι).
- Δυσκολία στη ζωγραφική ή στην αντιγραφή σχημάτων.
- Αδέξιες κινήσεις, σκοντάφτει ή πέφτει συχνά.
- Δυσκολία σε παιχνίδια με συντονισμό, όπως η μπάλα.
Γνωστικός τομέας / Προ-ακαδημαϊκές δεξιότητες
- Δεν αναγνωρίζει σχήματα, χρώματα ή βασικούς αριθμούς.
- Δεν αναγνωρίζει το όνομά του γραπτά.
- Δυσκολεύεται με ακολουθίες (π.χ. μέρες, στίχους).
- Εύκολα αποσπάται, δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί.
Μνήμη και προσοχή
- Ξεχνά οδηγίες, ονόματα ή ρουτίνες.
- Δεν θυμάται κάτι που μόλις του είπαν.
- Έχει μικρή διάρκεια συγκέντρωσης.
Κοινωνικο-συναισθηματικός τομέας
- Αποφεύγει δραστηριότητες που απαιτούν προσπάθεια.
- Θυμώνει ή απογοητεύεται εύκολα.
- Προτιμά το ελεύθερο παιχνίδι από οργανωμένες δραστηριότητες.
Ένα ή δύο σημάδια δεν σημαίνουν απαραίτητα μαθησιακή δυσκολία. Όταν όμως παρατηρούνται συστηματικά και σε πολλούς τομείς, καλό είναι να γίνει αξιολόγηση από ειδικό, όπως λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό ή αναπτυξιολόγο.
Ο ρόλος των γονέων
Η στάση των γονιών είναι καθοριστική. Με τη σωστή προσέγγιση, μπορούν να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση, τη μάθηση και τη συναισθηματική ισορροπία του παιδιού.
- Θετική στάση και ενθάρρυνση
- Επικεντρώνονται στην προσπάθεια, όχι μόνο στο αποτέλεσμα.
- Αποφεύγουν συγκρίσεις με άλλα παιδιά.
- Επιβραβεύουν μικρές επιτυχίες και δείχνουν εμπιστοσύνη.
- Ήρεμο και οργανωμένο περιβάλλον
- Διατηρούν σταθερές ρουτίνες (ύπνος, παιχνίδι, διάβασμα).
- Προσφέρουν ήσυχο, τακτοποιημένο χώρο μελέτης.
- Ενθαρρύνουν την αυτονομία, αφήνοντας επιλογές στο παιδί.
- Συνεργασία με ειδικούς και σχολείο
- Επικοινωνούν τακτικά με εκπαιδευτικούς και θεραπευτές.
- Ζητούν καθοδήγηση για ασκήσεις ή πρακτικές στο σπίτι.
- Ενημερώνουν για κάθε αλλαγή ή πρόοδο.
- Μάθηση μέσα από το παιχνίδι
- Μετατρέπουν τη μάθηση σε εμπειρία: τραγούδια, ιστορίες, μετρήσεις στην κουζίνα.
- Συνδέουν τις γνώσεις με την καθημερινότητα.
- Προσαρμόζουν τον ρυθμό μάθησης στο παιδί.
- Συναισθηματική υποστήριξη
- Ακούν χωρίς να διακόπτουν.
- Μιλούν ανοιχτά για τα συναισθήματα απογοήτευσης ή άγχους.
- Μαθαίνουν στο παιδί ότι το λάθος είναι μέρος της μάθησης.
- Καλλιέργεια δεξιοτήτων εκτός σχολείου
- Ενθαρρύνουν χόμπι και δραστηριότητες που το παιδί απολαμβάνει.
- Δίνουν ευκαιρίες για κοινωνικές επαφές με συνομηλίκους.
- Ρεαλιστικές προσδοκίες
- Θέτουν στόχους προσαρμοσμένους στις δυνατότητές του.
- Κρατούν συνέπεια στους κανόνες και στις απαιτήσεις.
- Θυμούνται ότι η πρόοδος έρχεται σταδιακά, όχι απότομα.
Αγάπη και αποδοχή
Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζονται πάνω απ’ όλα αγάπη, κατανόηση, υπομονή και σεβασμό. Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο όχι μόνο στη βιολογική αλλά και στη συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη.
Η συναισθηματική ασφάλεια που νιώθει ένα παιδί μέσα στην οικογένεια αποτελεί τη βάση για να εξελιχθεί σε έναν ισορροπημένο, χαρούμενο και δημιουργικό ενήλικα.
Η προσχολική αγωγή είναι το θεμέλιο της μάθησης και της προσωπικότητας. Ένα περιβάλλον γεμάτο αγάπη, χαρά, ασφάλεια και παιχνίδι βοηθά το παιδί να αναπτύξει δεξιότητες, να εκφραστεί ελεύθερα και να ξεπεράσει τις δυσκολίες του.
Το άρθρο υπογράφει η Δρ. Ιωάννα Χίτα, Παιδίατρος
Σύντομο Βιογραφικό Δρ. Ιωάννας Δ. Χίτα:
Η Δρ. Ιωάννα Δ. Χίτα είναι παιδίατρος με έδρα τη Λάρισα. Απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, απέκτησε τον τίτλο της ειδικότητας στην Παιδιατρική το 2012. Έχει μετεκπαιδευτεί σε τομείς όπως η νεογνική ανάνηψη, η υποστήριξη του θηλασμού, η παιδική διατροφή και η ανίχνευση αυτιστικών διαταραχών. Διατηρεί παιδιατρικό ιατρείο από το 2013 και παρακολουθεί διαρκώς τις επιστημονικές εξελίξεις, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη, την ενσυναίσθηση και τη σωστή ενημέρωση των γονέων.
Πού μπορείτε να βρείτε την Δρ. Ιωάννα Δ. Χίτα;
- Διεύθυνση: Δημ. Καραολή 53, Λάρισα 413 34
- Τηλέφωνο: 2410-618788
- Ιστοσελίδα: hitaioanna.gr
