Η Μοντεσσοριανή φιλοσοφία δίνει έμφαση στην ανάπτυξη της αυτονομίας, της υπευθυνότητας και της δημιουργικότητας του παιδιού μέσα από ένα περιβάλλον που σέβεται τον ατομικό του ρυθμό και τις ανάγκες του. Ο καθημερινός βίος γίνεται ένας χώρος μάθησης, όπου κάθε δραστηριότητα – από το πρωινό μέχρι την ώρα του ύπνου – προσφέρει ευκαιρίες για ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοφροντίδας, παρατηρητικότητας και συνεργασίας.
07:00 – Ξύπνημα και Προετοιμασία
Παράδειγμα: Το παιδί έχει στο δωμάτιό του ράφι με τα ρούχα τακτοποιημένα ανά τύπο και μέγεθος. Επιλέγει μόνο του τι θα φορέσει και επιστρέφει τα ρούχα στη θέση τους μετά τη χρήση. Χρησιμοποιεί καλάθια/κουτιά για να οργανώσει τα ρούχα. Μαθαίνει αυτονομία, οργάνωση και σεβασμό στον χώρο του, ενώ ακολουθεί τον δικό του ρυθμό.
07:30 – Πρωινό
Παράδειγμα: Το παιδί συμμετέχει στο σερβίρισμα χρησιμοποιώντας Μοντεσσοριανό δίσκο και κανάτα. Μεταφέρει μόνο του το νερό και το γεύμα στο τραπέζι, επιλέγοντας τι θα φάει και σε ποια σειρά. Μαθαίνει υπευθυνότητα, συμμετοχή και λήψη αποφάσεων, σε ένα περιβάλλον προσαρμοσμένο στο ύψος του.
08:00 – Καθημερινή Υγιεινή
Παράδειγμα: Το παιδί χρησιμοποιεί βοηθητικό σκαλοπατάκι μπροστά στο νιπτήρα και πλένει τα δόντια του με παιδική οδοντόβουρτσα και ποτηράκι Μοντεσσοριανού τύπου. Ο γονέας παρεμβαίνει μόνο όταν χρειάζεται, ενισχύοντας αυτονομία, υπευθυνότητα και αίσθηση αυτοφροντίδας.
08:30 – Εξερεύνηση και Μάθηση
Παράδειγμα: Στο σπίτι ή στον παιδικό σταθμό, το παιδί χρησιμοποιεί φυσικά υλικά και αισθητηριακά εργαλεία, όπως ξύλινα γεωμετρικά σχήματα. Επιλέγει ελεύθερα τις δραστηριότητές του και εργάζεται στον δικό του ρυθμό. Μαθαίνει παρατήρηση, συγκέντρωση, δημιουργικότητα και ανάπτυξη λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.
10:00 – Σνακ
Παράδειγμα: Το παιδί παίρνει μόνο του φρούτα από καλάθι/κουτί στο ύψος του και χρησιμοποιεί μικρό δίσκο και ποτηράκι. Μαθαίνει αυτοεξυπηρέτηση, λήψη αποφάσεων και σεβασμό στο περιβάλλον του.
10:30 – Δημιουργική Δραστηριότητα
Παράδειγμα: Το παιδί φτιάχνει κατασκευές με χάρτινους κύβους και φυσικά υλικά. Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος – ενισχύεται η φαντασία, η έκφραση, η συγκέντρωση και η ανάπτυξη λεπτών δεξιοτήτων. Ο γονέας/ εκπαιδευτικός παρατηρεί και υποστηρίζει χωρίς να καθοδηγεί.
12:30 – Μεσημεριανό
Παράδειγμα: Το παιδί σερβίρει μόνο του το νερό και τα πιάτα με Μοντεσσοριανό δίσκο και κανάτα. Μετά το γεύμα μαζεύει το τραπέζι χρησιμοποιώντας μικρή σκούπα, φαράσι και πανί. Μαθαίνει οργάνωση, συνέπεια και υπευθυνότητα, ενώ αναπτύσσει δεξιότητες αυτοφροντίδας και τάξης.
14:00 – Ήσυχη ώρα / Χαλάρωση
Παράδειγμα: Το παιδί διαλέγει βιβλίο από ράφι σε δικό του ύψος ή ακούει μουσική. Μαθαίνει αυτορρύθμιση, ηρεμία και σεβασμό στις ανάγκες του σώματος και του νου του.
15:30 – Εξωτερική δραστηριότητα
Παράδειγμα: Το παιδί εξερευνά φυτά ή έντομα με μικρό μεγεθυντικό φακό και καλάθι συλλογής. Μαθαίνει σεβασμό στη φύση, παρατηρητικότητα και συνεργασία με το περιβάλλον.
17:00 – Ελεύθερη μάθηση
Παράδειγμα: Το παιδί αποφασίζει να παίξει μουσική με κουτιά και κουτάλια. Ο γονέας παρακολουθεί και υποστηρίζει χωρίς παρέμβαση. Ενισχύεται η αυτονομία, η πρωτοβουλία και η αίσθηση υπευθυνότητας.
18:30 – Προετοιμασία για βραδινό
Παράδειγμα: Το παιδί συμμετέχει στο στρώσιμο τραπεζιού με Μοντεσσοριανά πιάτα και μαχαιροπίρουνα σε μικρή διάταξη. Μαθαίνει οργάνωση, συνέπεια και σεβασμό στις διαδικασίες.
19:00 – Βραδινό
Παράδειγμα: Το παιδί σερβίρει μόνο του και μαζεύει τα πιάτα χρησιμοποιώντας δίσκο, κανάτα, μικρή σκούπα, φαράσι και πανί. Ενισχύεται η αυτονομία, η υπευθυνότητα και η οργάνωση της καθημερινότητας.
19:30 – Καθημερινή Υγιεινή πριν τον ύπνο
Παράδειγμα: Το παιδί πλένει δόντια, αλλάζει ρούχα ύπνου και διαλέγει βιβλίο. Μαθαίνει αυτοφροντίδα, υπευθυνότητα και αίσθηση ασφάλειας.
20:00 – Οργάνωση πριν τον ύπνο
Παράδειγμα: Το παιδί οργανώνει τα παιχνίδια και τα υλικά της μέρας στη θέση τους. Μαθαίνει σεβασμό στον χώρο και στις διαδικασίες, ενισχύοντας αίσθηση τάξης και ολοκλήρωσης των καθημερινών του δραστηριοτήτων.
20:15 – Ώρα για ύπνο
Παράδειγμα: Η ρουτίνα περιλαμβάνει ήρεμη ανάγνωση και ήσυχη μουσική. Το παιδί συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία, ενισχύοντας αυτονομία, αίσθηση ασφάλειας και ρυθμό στη ζωή του.
Σημαντικές Πτυχές της Μοντεσσοριανής Φιλοσοφίας που καλύφθηκαν:
- Αυτονομία και υπευθυνότητα
- Ελεύθερη επιλογή δραστηριοτήτων
- Ατομικός ρυθμός μάθησης
- Παρατήρηση αντί για παρέμβαση
- Προσαρμοσμένο περιβάλλον
- Αισθητηριακή μάθηση
- Σεβασμός στο χώρο και τις διαδικασίες
- Συμμετοχή σε καθημερινές δραστηριότητες
Πηγές
- Lillard, A. (2017). Montessori: The Science Behind the Genius. Oxford University Press.
- Montessori, M. (1967). The Absorbent Mind. Holt, Rinehart & Winston.
- Lillard, A. & Lillard, S. (2003). Montessori Today: A Comprehensive Approach to Education from Birth to Adulthood. Schocken Books.
