Οι εκρήξεις θυμού ή tantrums είναι συνηθισμένες στα παιδιά ηλικίας 2–6 ετών, καθώς βρίσκονται σε στάδιο όπου η γλωσσική και συναισθηματική ανάπτυξη δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Ωστόσο, μπορούν να εμφανιστούν και σε μεγαλύτερα παιδιά, ιδιαίτερα κάτω από συνθήκες στρες ή απογοήτευσης. Για τους γονείς, οι εκρήξεις αυτές μοιάζουν συχνά ακατανόητες και κουραστικές, όμως η κατανόηση των μηχανισμών που τις προκαλούν και η εφαρμογή συγκεκριμένων τεχνικών μπορεί να μειώσει τόσο τη συχνότητα όσο και την έντασή τους, συμβάλλοντας στη συναισθηματική ωρίμανση των παιδιών.
- Τι προκαλεί τα tantrums:
- Αίσθηση αδυναμίας να εκφράσει το παιδί τα συναισθήματά του με λόγια.
- Κόπωση, πείνα ή υπερδιέγερση.
- Ανεπαρκής εκμάθηση στρατηγικών αυτορρύθμισης.
- Στρατηγικές αντιμετώπισης:
- Τεχνικές αναπνοής: Διδάξτε στο παιδί να παίρνει βαθιές, αργές αναπνοές, σαν να φουσκώνει ένα μπαλόνι.
- Χώρος ηρεμίας: Ένας μικρός χώρος στο σπίτι όπου το παιδί μπορεί να αποσυρθεί και να ηρεμήσει.
- Σταθερότητα και ψυχραιμία: Μην φωνάζετε, μην τιμωρείτε με ένταση. Η δική σας στάση λειτουργεί ως «καθρέφτης».
- Μικρές διακοπές από οθόνες: Η υπερδιέγερση από tablet ή τηλεόραση μπορεί να εντείνει τις εκρήξεις.
- Ρουτίνα και προβλεψιμότητα: Μια σταθερή ροή μέσα στη μέρα μειώνει την πιθανότητα απρόβλεπτων αντιδράσεων.
- Τι πρέπει να αποφύγουμε κατά τη διάρκεια του tantrum:
- Να μην παρασύρεστε σε φωνές ή τιμωρίες τη στιγμή της έκρηξης. Αυτό συνήθως κλιμακώνει την ένταση.
- Να μην ενδίδετε άμεσα στις απαιτήσεις του παιδιού, γιατί τότε «μαθαίνει» ότι το ξέσπασμα είναι τρόπος για να κερδίσει αυτό που θέλει.
- Να μην αγνοείτε το παιδί τελείως, ειδικά αν υπάρχει κίνδυνος για τη σωματική του ασφάλεια.
- Πρακτικές καθημερινές ασκήσεις:
- Το μπαλόνι: Φανταστικό φούσκωμα και ξεφούσκωμα με αναπνοές.
- Ημερολόγιο συναισθημάτων: Ζωγραφιές που αποτυπώνουν τα συναισθήματα της ημέρας.
- Θετική ενίσχυση: Επιβράβευση κάθε φορά που το παιδί ηρεμεί μόνο του.
- Συζήτηση μετά το ξέσπασμα: Χρειάζεται ή όχι;
Ναι, αλλά όχι τη στιγμή της έντασης. Όταν το παιδί έχει ηρεμήσει, οι ειδικοί προτείνουν μια σύντομη και απλή συζήτηση:
- Αναγνωρίστε το συναίσθημά του («Κατάλαβα ότι ένιωσες πολύ θυμό»).
- Δώστε εναλλακτικές («Την επόμενη φορά μπορείς να μου το πεις με λόγια ή να πάρεις βαθιές αναπνοές»).
- Μην επιστρέφετε διαρκώς στο ίδιο γεγονός, γιατί αυτό ενισχύει την ενοχή και όχι τη μάθηση.
Η αναδρομή στο συμβάν, με ήρεμο τόνο και απλή γλώσσα, βοηθά το παιδί να κατανοήσει τι συνέβη και να εξασκηθεί σε νέες στρατηγικές.
Τα tantrums δεν αποτελούν σημάδι «κακής συμπεριφοράς», αλλά ένα φυσιολογικό μέρος της παιδικής ανάπτυξης. Με υπομονή, σταθερές πρακτικές και κατάλληλη συζήτηση μετά το ξέσπασμα, οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν τις δεξιότητες αυτορρύθμισης των παιδιών, βοηθώντας τα να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους με μεγαλύτερη ωριμότητα στο μέλλον.
Πηγές επιστημονικής τεκμηρίωσης
- Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) – «Αντιμετώπιση Εκρήξεων Θυμού στα Παιδιά», 2024
- Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) – «Ψυχική Υγεία των Παιδιών και Εφήβων», 2025
- Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) – «Στρατηγικές Διαχείρισης Συμπεριφοράς Παιδιών», 2025
