Οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι αναγκαίο κομμάτι της παιδικής υγείας — συχνά όμως συνοδεύονται από άγχος, φόβο ή και δάκρυα. Τόσο από τα παιδιά, όσο και από τους γονείς. Με τη βοήθεια του Χρήστου Αθανασιά, Ιατρού Μικροβιολόγου και Βιοπαθολόγου, υπεύθυνου μικροβιολογικού εργαστηρίου με μακρά εμπειρία σε αιμοληψίες παιδιών και σε καθημερινή επικοινωνία με γονείς, συγκεντρώσαμε χρήσιμες, πρακτικές συμβουλές για το πώς να προετοιμάσετε σωστά το παιδί σας — και τον εαυτό σας.
ΦΑΡΟΣ: Πρέπει να προετοιμάζουμε τα παιδιά πριν την αιμοληψία;
Χ. Αθανασιάς: Τα παιδιά χρειάζονται αλήθεια, αλλά σε «δόση» που ταιριάζει στην ηλικία τους. Δεν μπαίνουμε σε ιατρικούς όρους, ούτε υπερτονίζουμε το «τσίμπημα». Αντί για «θα σου πάρουν αίμα», μπορούμε να πούμε «ο γιατρός θα δει λίγο από το αίμα σου για να δει πόσο δυνατός είσαι». Η υπερβολική περιγραφή ή προειδοποίηση αυξάνει το άγχος.
ΦΑΡΟΣ: Πόσες λεπτομέρειες πρέπει να πούμε; Μήπως τρομάξουν περισσότερο;
Χ. Αθανασιάς: Τα παιδιά χρειάζονται αλήθεια, αλλά σε «δόση» που ταιριάζει στην ηλικία τους. Δεν μπαίνουμε σε ιατρικούς όρους, ούτε υπερτονίζουμε το «τσίμπημα». Αντί για «θα σου πάρουν αίμα», μπορούμε να πούμε «ο γιατρός θα δει λίγο από το αίμα σου για να δει πόσο δυνατός είσαι». Η υπερβολική περιγραφή ή προειδοποίηση αυξάνει το άγχος.
ΦΑΡΟΣ: Είναι χρήσιμο να μιλάμε στα παιδιά για την πρόληψη ώστε να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στην αιμοληψία;
Χ. Αθανασιάς: Ναι. Όταν εξηγούμε ότι οι εξετάσεις γίνονται για να διατηρούμε την υγεία μας και ότι είναι μέρος του να «φροντίζουμε τον εαυτό μας», το παιδί κατανοεί ότι δεν είναι κάτι κακό και αποκτά θετικότερη στάση.
ΦΑΡΟΣ: Τι να κάνουμε αν το παιδί αρνείται, φοβάται ή έχει κλάψει έντονα στο παρελθόν;
Χ. Αθανασιάς: Η υπομονή είναι το κλειδί. Δίνουμε χρόνο στο παιδί να εκφράσει τον φόβο του, δεν το πιέζουμε με φράσεις όπως «μην κλαις» ή «δεν είναι τίποτα». Με ήρεμο τόνο και απλές λέξεις, μπορούμε να του δείξουμε ότι είναι φυσιολογικό να φοβάται, αλλά θα είμαστε δίπλα του. Αν το παιδί έχει κακή εμπειρία, συχνά βοηθάει να αλλάξουμε το «σκηνικό»: ένα φιλικό περιβάλλον, ένα παιχνιδάκι ή η συμμετοχή του σε μια μικρή «αποστολή».
ΦΑΡΟΣ: Τι ρόλο παίζει η αποδοχή των συναισθημάτων του παιδιού στην αντιμετώπιση του φόβου κατά την αιμοληψία;
Χ. Αθανασιάς: Τεράστιο ρόλο. Όταν το παιδί νιώσει ότι το κατανοούμε («ξέρω ότι φοβάσαι, είναι φυσιολογικό»), νιώθει ασφάλεια. Η άρνηση των συναισθημάτων («μην είσαι φοβιτσιάρης») το κάνει να αισθάνεται ότι κάτι πάει στραβά με αυτό. Η αποδοχή και η ενθάρρυνση χτίζουν εμπιστοσύνη.
ΦΑΡΟΣ: Υπάρχουν μέσα ή τεχνολογίες που διευκολύνουν την αιμοληψία;
Χ. Αθανασιάς: Υπάρχουν πλέον συσκευές ανίχνευσης που εντοπίζουν καλύτερα τις φλέβες. Όμως το σημαντικότερο «εργαλείο» είναι η εμπειρία του ιατρού και η σωστή προσέγγιση του προσωπικού.
ΦΑΡΟΣ: Οι γονείς πώς να διαχειριστούν το δικό τους άγχος;
Χ. Αθανασιάς: Το άγχος των γονιών μεταφέρεται άμεσα στα παιδιά. Είναι σημαντικό οι γονείς να εμφανίζονται ήρεμοι, να χρησιμοποιούν θετική γλώσσα και να έχουν εμπιστοσύνη στο προσωπικό. Μπορούν να πάρουν βαθιές ανάσες, να χαμογελάσουν και να δείξουν στο παιδί ότι «όλα είναι υπό έλεγχο».
ΦΑΡΟΣ: Είναι σημαντικό να αποσπάσουμε την προσοχή του παιδιού κατά την αιμοληψία;
Χ. Αθανασιάς: Ναι, η απόσπαση προσοχής είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Μπορούμε να του ζητήσουμε να μετρήσει μέχρι το 5, να τραγουδήσουμε ένα τραγουδάκι ή να κοιτάξουμε μαζί μια εικόνα. Αυτές οι τεχνικές μειώνουν το άγχος και κάνουν τον χρόνο να περνά γρήγορα.
ΦΑΡΟΣ: Τι ρόλο παίζει η στάση του σώματος και η παρουσία του γονέα κατά την αιμοληψία;
Χ. Αθανασιάς: Η παρουσία του γονιού είναι σημαντική, αρκεί να είναι υποστηρικτική. Το να κρατά το χέρι του παιδιού ή να το κοιτά στα μάτια του δίνει δύναμη. Αν ο γονιός είναι ανήσυχος ή εκφράζει φόβο, καλό είναι να αφήσει το προσωπικό να αναλάβει την ψυχολογική καθοδήγηση.
ΦΑΡΟΣ: Τι βοηθά πρακτικά πριν και μετά την αιμοληψία;
Χ. Αθανασιάς: Πριν: Ένα ελαφρύ γεύμα, θετική κουβέντα και αποφυγή συζητήσεων γύρω από «πόνο» ή «βελόνες». Κατά τη διάρκεια: Ήρεμη φωνή, απόσπαση προσοχής, απλές φράσεις επιβράβευσης. Μετά: Επιβράβευση, αγκαλιά, ίσως και μια μικρή «έκπληξη» (αυτοκόλλητο ή μικρή ζωγραφιά).
Η αιμοληψία μπορεί να φαντάζει σαν μια δύσκολη στιγμή για τα παιδιά και τους γονείς, όμως με την κατάλληλη προετοιμασία, υποστήριξη και ψυχραιμία, μπορεί να γίνει μια εμπειρία φροντίδας και εμπιστοσύνης. Θυμηθείτε ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει τις δικές του ανάγκες και φόβους. Ανοίγοντας τη διάθεση για ειλικρινή επικοινωνία και αγάπη, κάνουμε ένα μεγάλο βήμα προς την καλύτερη διαχείριση του άγχους και τη στήριξη της υγείας των μικρών μας φίλων. Με τη σωστή καθοδήγηση και τα κατάλληλα εργαλεία, η αιμοληψία μπορεί να γίνει μια πιο ήρεμη διαδικασία, όπου όλοι νιώθουν ασφαλείς.
